استاد مطهری؛ فیلسوف یا متکلم؟!
تاریخ انتشار: ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۵۵۹۴۶
«مطهری را باید در زمره‌ی فیلسوفان به شمار آورد یا متکلمان؟». حسینعلی رحمتی نویسنده کتاب دو جلدی «طهور در ساغر» برای پاسخ‌دادن به این پرسش اذعان می‌کند باید تعاریف کلام و فلسفه، متکلم و فیلسوف و وظایفشان مشخص شود.
به گزارش خبرگزاری شبستان؛ واحد تولید محتوای سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به مناسبت دوازدهم اردیبهشت، سالروز شهادت استاد مطهری و گرامیداشت روز معلم در یادداشتی به معرفی کتاب دو جلدی «طهور در ساغر» به قلم حسینعلی رحمتی پرداخته است که این اثر برای آشنایی جوانان با منظومه‌ی فکری استاد مرتضی مطهری منتشر شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مشروح این یادداشت در ادامه آمده است:
چهل‌وچهار سال از شهادت استاد مرتضی مطهری می‌گذرد؛ چه چیزی باعث شده‌است هنوز آثار ایشان تجدید چاپ شود و تمامی رهپویان اندیشه به این آثار توجه داشته‌‌باشند؟ تاریخ هر چیزی را به راحتی در خود نگاه نمی‌دارد و به نسل‌های بعدی منتقل نمی‌کند. باید کاوش کرد چه چیزی شهید مطهری را در این جایگاه قرار داده‌است و سخنان او همیشه تازه بوده‌است؟
معلم شهید در ایران معاصر، در هر دو عرصه‌ی اندیشه و عمل سیاسی‌ـ‌اجتماعی تاثیر گذارده است. او در دو کانون اصلی تفکر و دو گروه مرجع در جامعه‌ی ایران، یعنی در حوزه‌‌های علمیه و دانشگاه حضوری جدی داشت. در تمام این محافل یکی از محورهای اساسی بحث‌هایش فلسفه و موضوعات جدید کلامی بود؛ مقتضیات زمان را به خوبی فهم کرد و چراغ حکمت اسلامی را روشن نگاه داشت. او در زمان غلبه‌ی اندیشه‌ی غربی، به نقد فلسفه‌ی غرب پرداخت و در حالی که مدافع فلسفه‌ی اسلامی بود، هرگز از آداب و لوازم خلوص اندیشیدن خارج نشد. سخن گزافی نمی‌تواند باشد اگر بگوییم که شهید مطهری در گشودن راه فلسفه‌ی اسلامی به مجامع علمی نقشی پررنگ داشت.
در سال‌های پرالتهابی که مکتب‌ها و نگرش‌هایی همانند مارکسیسم و ماتریالیسم در قالب گروه‌ها و احزاب بر فعالان و مبارزان سیاسی تأثیر می‌گذاشتند، شهید مطهری با استفاده از آنچه نزد علامه محمدحسین طباطبایی آموخته‌بود، زیرساخت‌ها و مبانی فلسفی این نوع مکاتب را به چالش کشید و ضعف‌ها و اشکالات آن‌ها را در معرض دید و داوری جامعه‌ی آن روز نهاد. نگارش آثاری چون «علل گرایش به مادی‌گری»، «اصول فلسفه و روش رئالیسم»، «نقدی بر مارکسیسم»، «مسئله شناخت»، «فلسفه تاریخ»، «فلسفه اخلاق» یک جهاد علمی بود که آثار عملی آن تا ایجاد روحیه‌ی خودباوری در میان جوانان کارساز بود. از این رو جوانان این زمان نیز شایسته است به آثار ایشان از مسیرهای امن و استوار رو کنند. کانون اندیشه جوان چند اثر در خور توجه برای آشنایی جوانان با منظومه‌ی فکری استاد مرتضی مطهری منتشر کرده‌است؛ یکی از این آثار، کتاب دو جلدی «طهور در ساغر» به قلم حسینعلی رحمتی است.
بحث اصلی در جلد اول «طهور در ساغر» با این پرسش آغاز می‌شود: «مطهری را باید در زمره‌ی فیلسوفان به شمار آورد یا متکلمان؟». حسینعلی رحمتی برای پاسخ‌دادن به این پرسش اذعان می‌کند باید تعاریف کلام و فلسفه، متکلم و فیلسوف و وظایفشان مشخص شود و همچنین شیوه‌ی تفکر و عملکرد شهید مطهری نیز بررسی شود. بنابراین بیان‌کردن این تعارف و سلوک و عمل شهید مطهری در برابر هر کدام، وجهه‌ی همت نویسنده قرار می‌گیرد. او در جلد اول کتاب به تعریف فلسفه و زیست فیلسوفانه می‌پردازد؛ ابتدا تاریخ مختصری از فلسفه را بیان می‌کند سپس تعاریف را در دو جغرافیای فکری اسلامی و غرب پی می‌گیرد. در خلال بیان این دقایق، ظرافت رفتار و مشی فکری و در بیانی دیگر، روش‌شناسی استاد مطهری در فلسفه آشکار می‌شود. این جلد از کتاب تا به حدی روان است که می‌توان دانشجویان سال اولی رشته‌های علوم انسانی را به خواندن آن ترغیب کرد؛ چراکه به مناسبت سیر در اندیشه فلسفی استاد مطهری، سیری هم در تاریخ فلسفه از یونان باستان تا معرفت‌شناسی انجام شده‌است.
جلد دوم کتاب «طهور در ساغر» با عنوان «سیری در اندیشه‌های کلامی استاد مطهری» دو ساحت زندگی یک انسان، یعنی ساحت شخصی و اجتماعی را بررسی می‌کند. کتاب با پرسش از چیستی دین و دلیل نیاز آدمی به دین آغاز می‌شود و با جاری شدن مفاهیم اختیار بشری و عدل الهی در فصل دوم، به سوی پرسش از آزادی می‌رود. پس از اینکه مبانی، مفهوم، جایگاه و اقسام آزادی بررسی شد، نسبت میان دین و آزادی و آسیب‌شناسی آزادی در برابر مخاطب قرار می‌گیرد. نویسنده در حالی این سیر را پیش می‌برد که تفکر شهید مطهری در تمام سطح‌های سخن پررنگ است و آشکار می‌شود.
فصل چهارم کتاب موضوع اخلاق و دین‌باوری را بررسی می‌کند. این فصل محل منازعه میان مکتب‌های اخلاقی مهم دوران می‌شود. با این همه، آخرین فصل جلد دوم «طهور در ساغر»، تلاش می‌کند، دین را در آینه‌ی فهم کند. در اینجا کتاب به پرسش نخست بر می‌گردد که مطهری یک فیلسوف است یا متکلم و به این مناسبت جریان‌های مهم اندیشه در تاریخ اسلام را بازگو می‌کند و مهمترین شاخص‌های فکری هر کدام را بر می‌شمرد.
کتاب «طهور در ساغر» را می‌توان از دو منظر نگاه کرد: اول) کتابی برای آشنایی با منظومه فکری استاد شهید مرتضی مطهری، دوم) کتابی برای فهمیدن دقایق مهمی در سیر اندیشه از یونان تا ایران معاصر، سوم) کتابی برای آشنایی و فهمیدن چیستی کاربرد علوم عقلی، که به انتزاعی‌بودن متهم می‌شوند، در زندگی فردی و اجتماعی.
«طهور در ساغر» از سوی کانون اندیشه جوان در دو جلد به قلم حسینعلی رحمتی منتشر شده‌است. این کتاب در جلد اول به اندیشه‌های فلسفی استاد می‌پردازد و در جلد دوم به اندیشه‌های کلامی ایشان؛ این پرداختن و بررسی اندیشه‌ها با رویکرد هم‌آوایی میان منش و سلوک علمی استاد و تعاریف موجود از این دو دانش، پیش می‌رود.
پایان پیام/49
منبع: شبستان
کلیدواژه: مرتضی مطهری برای آشنایی استاد مطهری شهید مطهری اندیشه ها دو جلد ی فکری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۵۵۹۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اسم رمز ؛ «قم» را به خاک و خون می کشیم
گروه اندیشه: آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد در کانال خود فایل صوتی و تصویری ای را در در باره شهید مطهری منتشر کرد. این خاطره در همایش بین المللی بازاندیشی آرای استاد مطهری در مواجهه با مسایل امروز در بهمن 1399 مطرح شده است. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، این خاطره مربوط به آخرین روزهای حیات استاد شهید آیت الله مرتضی مطهری است. محقق داماد می گوید که «چهارم اردیبهشت سال 1358 پس از درس اصول مرحوم استادم مرحوم آیت الله العظمای لاریجانی، به طرف منزل آمدم که دیدم مرحوم استاد مطهری در منزل ما تشریف دارند. آمده بودند که بعد از استراحت و نماز نزد امام بروند.»
او در ادامه افزود: «من که وارد شدم، دیدم روزنامه ای دست ایشان است (اطلاعات یا کیهان). دراز کشیده بودند و روزنامه می خواندند. من که وارد شدم سلام کردم و ایشان نشستند. خوشامدگویی کردم. گفتند اگر کاری دارید عجله نکن، من این جا هستم و استراحت می کنم.»
محقق داماد در ادامه گفت: « زمانی که نشستم ایشان (آیت الله مطهری) صدا زدند که فلانی روزنامه را امروز دیده ای؟ گفتم نه. گفت دیروز سپهبد قرنی را ترور کردند. گروه فرقان این قضیه را به گردن گرفته است و در بیانیه خود گفته است که ما قم را به خاک و خون می کشیم. یعنی گروهی که تصمیم داشتند ترور کنند، حرف اول نام کسانی که می خواستند ترور کنند، جمع شده بود در این کلمه که «قم» را به خاک و خون می کشیم. (ق . م)»
محقق داماد افزود: «ایشان فرمودند که خودشان (فرقان) هم گفته اند که چند روحانی در لیست ما است و تنها ارتشی ها نیستند. ایشان فرمودند که به نظرم آن «م» من باشم. کلمه «م»، که پشت سر «ق» قرنی بوده، و بعدش «م» هست، حتما مطهری و من هستم. این طور فکر می کنم.»
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به توصیه اش به شهید مطهری در باره محافظت از خود گفت: «به ایشان گفتم اولا خدا نکنه، حالا اگر این طور است، چه مانعی دارد که شما یک مقدار احتیاط کنید. کمتر بیرون بروید، در ملاء عام ظاهر نشوید یا با محافظ بیرون بروید. آن روز هنوز بحث محافظ و ...نبود.»
محقق داماد صحبت مهم شهید مطهری را این گونه بیان کرد: «جمله ای که شاهد عرض من است این جمله است که (شهید مطهری ) گفتند خدا شاهد است این از اعتقاد من است و به این مسئله باور دارم که اگر «م» همان من باشم، و من را ترور کنند، من یقینا معتقدم که شهید هستم. زیرا به نظر من حرف صاحب جواهر کاملا درست است که اگر کسی برای حفظ هسته مرکزی اسلام، در دفاع از هسته مرکزی اسلام کشته بشود، مصداق واقعی شهید است. این گروه مرا هدف قرار داده اند چون می دانم که این ها می خواهند چهره اسلام را دگرگون کنند، من هم مقابلشان ایستاده ام، هیچ کوتاهی نکرده ام، و نخواهم کرد. ولذا من معتقدم که اگر این کار را بکنند یقینا شهید می شوم.»
216216
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد